از تشخیص تا درمان آبله مرغان

فصل بهار و تابستان موقعیت مناسبی است تا بعضی از ویروس ها فعالیت خود را آغاز کنند و یکی از ویروس هایی که بیش از بقیه در این ایام می تواند فعالیت کند, ویروس آبله مرغان است

فصل بهار و تابستان موقعیت مناسبی است تا بعضی از ویروس ها فعالیت خود را آغاز کنند و یکی از ویروس هایی که بیش از بقیه در این ایام می تواند فعالیت کند، ویروس آبله مرغان است…

دکتر حمید عمادی، متخصص بیماری های عفونی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، می گوید این بیماری سرعت انتقال بالایی دارد و اگر فرد بزرگسالی به آن مبتلا شود، حتی خطر مرگ نیز وجود دارد. ادامه گفت وگوی ما را در «کودکان» این هفته بخوانید.

این بیماری از چه راهی منتقل می شود؟

ویروس عامل این بیماری در هوا پخش است و از راه تنفس منتقل می شود یعنی اگر یک نفر در خانه مبتلا شود، احتمال ابتلای دیگر اعضای خانواده یا نزدیکانش وجود دارد.

حتی در بزرگسالان؟

بله، اگر بزرگسالی به آبله مرغان مبتلا نشده باشد، در صورت مواجهه با ویروس آبله مرغان احتمال ابتلایش ۹۰ درصد است. در کشورهای غربی، واکسیناسیون اطفال برای جلوگیری از ابتلا به آبله مرغان انجام می شود اما در کشور ما این واکسیناسیون وجود ندارد و به همین دلیل آبله مرغان شیوع بیشتری دارد.

چه خطری بزرگسالان مبتلا به این بیماری را تهدید می کند؟

ابتلای کودکان نگران کننده نیست و این بیماری سیر خوش خیمی دارد. گرچه تب و دانه های ریز قرمزرنگ آبدار دیده می شود ولی بدون دارو بهبود می یابد و عارضه ای هم بر جای نمی گذارد. یکبار ابتلای فرد به بیماری هم در بدن مصونیت ایجاد می کند.

در حالی که آبله مرغان در بزرگسالان بیماری جدی ای محسوب می شود چون واکنش ایمنی که در بدن بزرگسالان در مقابله با ویروس انجام می شود، شدیدتر است. درگیری ریه، مهم ترین علت مرگ در بزرگسالان مبتلاست.

با توجه به اینکه بیماری ویروسی است، آیا فقط باید صبر کرد تا دوره بیماری تمام شود یا درمان دارویی برای آن وجود دارد؟

گرچه کودکان مبتلا به درمان دارویی نیاز ندارند ولی برای درمان و از بین بردن ویروس آبله مرغان دارو وجود دارد. تجویز دارو در ۷۲ ساعت بعد از بروز ضایعه های جلدی در بزرگسالان، باعث می شود دیگر خطری آنها را تهدید نکند ولی بعد از این مدت، مصرف دارو تقریبا بی اثر خواهد بود.

متاسفانه نمی توان از انتقال ویروس جلوگیری کرد چون از ابتلای کودک تا بروز علایم پوستی ۲ تا ۳ روز می گذرد (دوره کمون) و بیماری گمراه کننده و در ابتدا شبیه به سرماخوردگی معمولی توام با تب است به همین علت فرد آلوده در این مدت، ویروس را به همه افراد مستعد انتقال می دهد.

علائمی که با ظهور آنها باید به آبله مرغان شک کرد، چیست؟

تب و ظهور ضایعات پوستی رایج ترین نشانه های این بیماری اند. مشخصه اصلی دانه ها این است که شباهتی به هم ندارند. برخی از دانه ها آبدار، برخی دیگر عفونی و تعدادی هم به شکل جوش های کوچک اند که اغلب خارش دارند.

اگر همه مشخصات گفته شده اواخر زمستان و اوایل بهار در بزرگسالی که در کودکی آبله مرغان نگرفته و در ۱۰ روز گذشته هم با فرد مبتلا به آبله مرغان تماس داشته دیده شود، شک برانگیز است و باید درمان سریع تر آغاز شود. افرادی که به آبله مرغان مبتلا می شوند، حتما باید از خانم های باردار فاصله بگیرند زیرا ابتلای یک خانم باردار به آبله مرغان ممکن است باعث بروز ناهنجاری جنینی شود. البته این احتمال بسیار اندک و حدود ۱ درصد است.

آیا ویروس هایش تفاوتی با هم دارند؟

آنفلوانزای نوع A در زمستان و نوع B در بهار شایع اند و تفاوت چندانی با هم ندارند. ویروس های دیگری مانند سرخک، سرخجه و اوریون هم بیماری ایجاد می کنند اما واکسیناسیون ام ام آر که از سال ۱۳۸۳ در افراد سنین ۶ تا ۲۴ سال آغاز شد (واکسن علیه سرخک سرخجه و اوریون)، شیوع این ۳ بیماری را در کشور کاملا کاهش داده است.

آبله مرغان، کودکان، زنان و زایمان

آبله مرغان یک بیماری تب دار است که ویروس آن معمولا از راه تنفس یا تماس با فرد آلوده به بدن وارد می شود. (واکسیناسیون آبله مرغان به صورت منظم جزو برنامه واکسیناسیون در کشور ما نیست بنابراین معمولا بچه ها از ۲ تا ۱۲ سالگی به آبله مرغان مبتلا می شوند.) معمولا ورود ویروس به بدن در ابتدا علامتی ندارد و ممکن است کودک فقط کمی کسل باشد و گاهی هم از سردرد و شکم درد شکایت کند. نشانه های اصلی که تب و بروز دانه هایی روی پوست است، معمولا ۲ تا ۳ روز بعد بروز می کنند.

ابتدا قسمت هایی از پوست قرمز می شوند که برجستگی هم ندارند. این دانه ها طی ۱ تا ۲ روز بزرگ می شوند و کمی قوام پیدا می کنند و روی آنها یک تاول روشن و حاوی مایع شکل می گیرد. این تاول ها پر از ویروس آبله مرغان است. تا ۲ روز پس از تاولی شدن، دانه ها از وسط شروع به خشک شدن می کنند. در این مرحله که تاول ها کوچک تر و خشک می شوند، خارش دارند و اگر این خارش کنترل نشود و بچه ها آنها را بخارانند، ممکن است زخمی شوند و عفونت کنند.

معمولا ۲ تا ۳ روز هم طول می کشد تا خارش از بین برود. با پیشرفت بیماری، تعداد دانه ها روی بدن بیشتر می شود. روی پوست صورت، سر، تنه، دست ها و پاها این دانه ها ظاهر می شوند ولی معمولا کف دست و پا کمتر دانه می زند. دانه ها از حدود ۱۵-۱۰ عدد هستند و تعدادشان ممکن است تا حدود ۱۵۰۰ دانه هم برسد.

اگر باردار باشید و در نیمه نخست بارداری آبله مرغان بگیرید، حتی امکان سقط جنین وجود دارد. اگر در هفته های آخر بارداری مبتلا شوید، احتمال اینکه فرزندتان هنگام تولد با مشکل جدی روبرو شود هم زیاد است به خصوص اگر قبلا آبله مرغان نگرفته اید و واکسن آن را نیز تزریق نکرده اید.

اگر در طول بارداری دچار آبله مرغان شوید، این بیماری شدیدتر خواهدبود و احتمال بروز بیماری های ریوی نیز افزایش می یابد. اگر به هر دلیل در اطراف شما فردی وجود دارد که به آبله مرغان مبتلا شده است و شما هم قبلا به این بیماری مبتلا نشده اید، حتما و فورا این مساله را با پزشک خود مطرح کنید.

شاید اگر در عرض چند روز گلوبولین محافظ در برابر آبله مرغان به شما تزریق شود، بتوانید روند بروز عوارض این بیماری را متوقف کنید اما اگر به آبله مرغان مبتلا شدید، باید داروهای ضدویروس همچون آسیکلوویر مصرف کنید. واکسن آبله مرغان از ۱ تا ۲ سالگی به کودکان تزریق می شود و اگر در این مدت واکسیناسیون انجام نشده باشد، باید بعد از ۱۳ سالگی تزریق واکسن انجام شود.

تزریق واکسن به صورت انفرادی کار درستی نیست و باعث سرایت این بیماری ویروسی به دیگر افرادی که هنوز به این بیماری مبتلا نشده اند، می شود. تزریق واکسن آبله مرغان بعد از ۱۳ سالگی به صورت تکی باعث چرخش این ویروس در جامعه می شود.

تسکین خارش آبله مرغان

اغلب کودکان نهایتاً روزی به آبله مرغان مبتلا می شوند.با وجود آنکه علائم این بیماری ممکن است با گرفتگی و آبریزش بینی آغاز شود، علامت شاخص آن دانه ها یا تاول های پوستی قرمز و خارش دار آن است که بیشتر سطح بدن را می پوشاند. با رعایت نکات زیر می توانید مانع خاراندن پوست بوسیله کودک و باقی ماندن جای دانه ها روی پوست شوید:

ناخن های کودک را کاملاً کوتاه کنید تا اگر پوستش را خاراند، آسیب کمتری به آن برساند،از آنجایی که تعریق خارش پوست را بدتر می کند، کودکتان را خنک کنید. برای این کار می توانید یک حوله خیسانده شده در آب سرد را بر روی نواحی تحریک شده پوست قرار دهید، کودکتان را با آب ولرم حمام کنید (آب خیلی داغ خارش را تشدید می کند.) اضافه کردن بلغور جو به آب به تسکین خارش پوست کمک می کند، مالیدن لوسیون کالامین روی پوست می تواند به توقف خارش پوست کمک کند.

منابع:

مایوکلینیک

روزنامه سلامت

پرنیان پناهی

توصیه ها و هشدارهای دکتر حمید عمادی متخصص عفونی

روزنامه همشهری

آفتاب انلاین

گردآوری توسط: تحقیقستان