همه چیز درمورد سرطان بیضه در مردان

سرطان بیضه، شایع‌ترین سرطان تشخیص داده شده در میان مردان جوان بین ۱۵ تا ۳۵ ساله است. سن شیوع این بدخیمی و به موازات آن میزان درمان‌پذیری بسیار زیاد این سرطان، ضرورت افزایش دانش عمومی جامعه را در این باره دو چندان می‌کند.

مردان بویژه در سنین جوانی از آنجا که بازوی مولد و فعال جامعه محسوب می‌شوند و تاثیر به سزایی بر چرخه اقتصادی و اجتماعی جامعه می‌گذارند اما به‌‌ همان نسبت بیماری‌ها و نیز از اهمیت و حساسیت برخوردار است.

سرطان بیضه یکی از همین مشکلات جسمی مردانه است. شما درباره این بیماری چه می‌دانید؟ مثل تمام سرطان‌ها، در سرطان بیضه هم رشد غیرطبیعی سلول‌های بیضه باعث ایجاد بدخیمی در بیضه می‌شود. تومورهای بیضه نسبتا غیرشایع است و فقط ۱ تا۲درصد تومورهای بدخیم مردان را تشکیل می‌دهند. با اینکه این تومور‌ها شیوع زیادی ندارند، ولی به علت گرفتار کردن مردان جوان اهمیت پیدا می‌کنند. به‌طوری‌که تومور بیضه در مردان در سنین ۲۵ تا ۳۴ سالگی، شایع‌ترین تومور است. سرطان بیضه در سمت راست کمی شایع‌تر از سمت چپ است و در‌۱‌ تا۲ درصد موارد دوطرفه است. ‌

عوامل خطر

علت تومورهای بیضه دقیقا معلوم نیست ولی هم عوامل مادرزادی و هم عوامل محیطی در بروز آن تاثیر دارد. از جمله مهم‌ترین عوامل موِثر، کریپتورکیدسیم است که به معنی عدم نزول بیضه به محل طبیعی خود در کیسه اسکروتوم (یا کیسه بیضه) است. در حالت طبیعی بیضه‌ها در دوره جنینی در داخل شکم تشکیل می‌شوند و سپس مسیر خود را به سمت کیسه بیضه طی کرده و داخل آن قرار می‌گیرند، به طور‌ی‌که وقتی نوزاد به دنیا می‌آید، بیضه‌ها در حین معاینه باید داخل کیسه بیضه باشند. اهمیت این موضوع به خاطر این است که درجه حرارت اسکروتوم یا کیسه بیضه حدود ۱ درجه سانتی‌گراد سرد‌تر از درجه حرارت بدن است و سلول‌های حساس اسپرم‌ساز را در دمای خنک‌تر نگه می‌دارد. اگر بیضه‌ها داخل شکم باقی بمانند، به علت دمای بالا‌تر، سلول‌های اسپرم‌ساز از بین رفته و علاوه بر ناباروری می‌توانند باعث ایجاد تغییر در سلول‌ها و سرطان شوند! به همین علت برای جلوگیری از خطرات بدخیمی، اگر بیضه‌ها تا سن ۱ سالگی به داخل کیسه بیضه پایین نیایند، باید این کار با عمل جراحی انجام شود. عوامل دیگری مثل‌نژاد هم در ابتلا‌ به این بیماری موِثراست و مردان سفیدپوست نسبت به مردان سیاه‌پوست در معرض خطر بالاتری هستند. کسانی که پدر یا برادر آن‌ها به این بیماری مبتلا شده‌اند و شغل‌هایی دارند که درتماس با برخی مواد شیمیایی هستند، افرادی که در معادن کار می‌کنند و آتش‌نشان‌ها باید بیشتر مراقب باشند، چون این عوامل شانس ابتلا به سرطان بیضه را بالا می‌برند.

نشانه‌های ابتلا به سرطان

در ابتدای بیماری که هنوز سرطان محدود به بیضه است و به اصطلاح متاستاز نداده (یعنی به سایر نقاط بدن گسترش نیافته)، اغلب بزرگی بیضه‌ها، وجود توده‌ در بیضه و یا درد بیضه از علایم بیماری است، ولی با پیشرفت بیماری و با توجه به محل متاستاز، ممکن است علایمی مثل کمردرد، درد زیر شکم، درد بیضه‌ها و احساس ناراحتی در آن‌ها و ورم پا‌ها ایجاد شود.

خودتان را ماهانه معاینه کنید

اغلب مردان خودشان با لمس توده و یا سایر علایم گفته شده، متوجه ابتلا به سرطان بیضه می‌شوند. برای تشخیص سریع این بیماری تمام مردان باید پس از سن بلوغ ماهی یک‌بار بیضه‌های خود را مورد معاینه قرار دهند و بهتر است که این کار بعد از یک دوش آب گرم انجام شود چون در این زمان به علت اثر گرما، پوست اسکروتوم یا کیسه بیضه شل‌تر است و معاینه دقیق‌تر خواهد بود. هنگام معاینه باید از هر دو دست کمک گرفته شود تا هر گونه تورم، توده و یا حتی تغییر درشکل یا اندازه بیضه‌ها مشخص شود. در صورت وجود هر یک از موارد نامبرده شده، باید سریع به پزشک مراجعه کرد. برای تایید تشخیص پزشک از آزمایشات و روش‌های مختلفی مثل اندازه‌گیری تومور مارکر‌ها (موادی که در صورت وجود سرطان در خون یافت می‌شوند و یا مقدار آن‌ها بالا می‌رود) و یا انجام سونوگرافی از کیسه بیضه می‌توان کمک گرفت.

درمان‌پذیر یا غیر قابل علاج؟

اگر سرطان بیضه زود تشخیص داده شود، حدود ۹۵درصد ‌مبتلایان، تقریبا بهبود کامل پیدا می‌کنند. اما در صورتی‌که این سرطان تشخیص داده نشود و طول بکشد، به سرعت رشد کرده و به گره‌های لنفاوی داخل شکم و سپس به سایر گره‌های لنفاوی گسترش پیدا می‌کند. بیشتر مردان به کمک عمل جراحی و خارج ساختن بیضه، رادیوتراپی یا پرتودرمانی و در صورت لزوم شیمی درمانی و یا ترکیب دو درمان از سه درمان فوق، درمان می‌شوند. در بیشتر موارد قدم اول برداشتن با جراحی است. بعد از آن بر اساس نوع تومور و درجه پیشرفت آن ممکن است علاوه بر جراحی از شیمی درمانی برای از بین بردن متاستازهای غیرقابل کشف استفاده شود.

توصیه‌های جدی

پس به طور کلی برای اینکه سرطان بیضه قابل درمان باشد، باید در مراحل اولیه تشخیص داده شود و برای این تشخیص سریع باید به نکات زیر دقت کرد.

– تمامی نوزادان پسر حتما از لحاظ وجود بیضه داخل کیسه بیضه معاینه شوند و در صورت عدم وجود بیضه، به خاطر بالا بودن خطر سرطان، پی‌گیری دقیق جهت آن‌ها انجام شود. ‌

– افرادی که در خانواده‌شان فرد مبتلا وجود دارد، ‌ بیشتر مراقب باشند.

– و در ‌‌نهایت همه مردان معاینه ماهیانه بیضه را برای خودشان انجام دهند.

آمار‌ها چه می‌گویند؟

حداکثر میزان بروز تومور بیضه در حدود ۳۰ سالگی است. در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی در هر یک‌صد هزار نفر جمعیت مردان، بین ۳ تا ۷ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند، در ایران در سال ۱۳۸۴، تعداد ۵۰۳ به ثبت رسیده است. میزان تشخیص سرطان بیضه در بیشتر مناطق جهان در طی ۲۵ سال اخیر افزایش یافته است، اما خوشبختانه با تشخیص زود‌تر و درمان‌های مناسب جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی کاهش چشمگیری در میزان مرگ و میر حاصل از آن مشاهده می‌شود. به طوری که درصد بهبود کامل فرد مبتلا در بیشتر مراکز در حدود ۹۰ درصد تخمین زده می‌شود. این درصد بالا و قابل توجه را می‌توان یکی از موفقیت‌های برجسته طب در سال‌های اخیر ذکر کرد.

لزوم آگاهی

در کشور ما به دلیل مسایل اجتماعی و اخلاقی و نوع فرهنگ حاکم و حجب و حیای توده مردم، متاسفانه بیماران در این مورد گاهی احساس شرم کرده و دیر به پزشک مراجعه می‌کنند که به تبع آن باعث کشف دیر‌تر بیماری و کاهش شانس درمان قطعی می‌شود. بنابراین باید این آگاهی در سطح جامعه افزایش یابد که مردان جوان مانند آنچه به زنان در مورد معاینه دوره‌ای پستان آموزش داده شده است، لازم است مراقبت‌ها و معاینات اولیه را به‌طور شخصی انجام دهند.

بهترین زمان معاینه

بهترین زمان برای معاینه بیضه‌ها و محتویات کیسه بیضه، پس از یک استحمام سبک است. کیسه بیضه و بیضه‌ها و اطراف آن باید به ترتیب و آرام لمس شود و احساس هر گونه عدم تقارن یا سفتی و درد غیرطبیعی باید به سرعت گزارش شود. در بسیاری موارد در هنگام تشخیص این سرطان، فرد سابقه اخیری از ضربه یا آسیب به کیسه بیضه را ذکر می‌کند اما این شکایت بیش از آن‌که بخواهد یک عامل سبب‌ساز تومور بیضه باشد، عامل برانگیزاننده توجه فرد برای مراجعه به پزشک است. در مواردی با پیشرفت بیماری و انتشار آن به غدد لنفاوی شکم و لگن، علایمی مانند تورم شکم و کمردرد نیز بروز می‌کند.

از تشخیص تا درمان

در صورت شک به وجود توده بیضه، پس از انجام معاینات فیزیکی کامل به وسیله پزشک معالج و اخذ شرح حال و تاریخچه کامل از عوامل خطرزا، اقدام بعدی انجام سونوگرافی کیسه بیضه برای تشخیص دقیق است. با احراز تومور بیضه عمل جراحی خارج سازی بیضه مبتلا به طور کامل از ناحیه کشاله ران انجام می‌گیرد. مسلما قبل از جراحی، اقدامات تشخیصی دیگر از جمله آزمایش خون و اندازه‌گیری سطح نشانگرهای غده سرطانی مرتبط با بیماری انجام می‌شود. پس از مشخص شدن نوع آسیب‌شناسی بیماری، بیمار جهت اقدامات کامل‌تر که ممکن است جراحی یا رادیوتراپی و شیمی درمانی باشد، ارجاع می‌شود.

نکته دیگری که اهمیت دارد، آن است که در بعضی از موارد سرطان بیضه، فرد مبتلا، زمینه ناباروری را ممکن است دارا باشد. بنابراین قبل از ارجاع فرد جهت درمان‌های کامل‌تر، انجام آزمایش‌های تعیین وضعیت باروری فرد و در صورت لزوم، ذخیره اسپرم در بانک اسپرم ضروری است. یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که سرطان بیضه از درمان پذیر‌ترین بدخیمی‌هاست و میزان درمان قطعی آن رابطه مستقیمی با زمان تشخیص آن دارد. بنابراین به هیچ وجه نباید نسبت به علایم و مشکلات بیضه و کیسه بیضه بی‌تفاوت بود.

گردآوری توسط: تحقیقستان