فیلم قاتل اهلی از مسعود کیمیایی

اکران فیلم قاتل اهلی آخرین ساخته مسعود کیمیایی بار دیگر نگاه ها را به سمت و سوی این کارگردان برجسته کشاند کیمیایی از معدود کارگردانانی است که همواره آثارش با استقبال مخاطبان روبرو می شوند و قاتل اهلی به نوعی بازتولید سینمای او است فیلم قاتل اهلی حکایت گر دو قهرمان از دو نسل متفاوت است دکتر جلال سروش با بازی پرویز پرستویی و سیاوش مطلق با بازی امیر جدیدی دارای دغدغه های متفاوت هستند اما هر دو شوری آرمانی به سر دارند و خواهان آن هستند که همچون قهرمانان همیشگی فیلم های کیمیایی جهان اتوپیایی آرمان شهری را بسازند مرام, معرفت و دوستی تا آخر خط را می توان در لابلای نماهای فیلم مشاهده کرد در ادامه بیشتر بخوانید.

جلال سروش، قهرمان قاتل اهلی مانند همه قهرمانان اتوپیایی کیمیایی، انسانی حق طلب و عدالت خواه است. او به خاطر سلامت اخلاقی، روحیه جوانمردی و حق طلبانه و مخالفتش با فساد اقتصادی و اجتماعی در معرض تهدید قرار می گیرد. با این حال از پای نمی نشیند و خستگی ناپذیر به مسیر خود ادامه می دهد.

به نظر می رسد بار دیگر کیمیایی پس از سال ها فیلمی ساخته که علاقه مندان سینمای او انتظار داشتند. بر این اساس نیم نگاهی به سینمای این کارگردان نام آشنای سینمای ایران می اندازیم.

کیمیایی از سینماگران مولف سینمای ایران است که آثار برجسته ای را در کارنامه هنری خود دارد. او از معدود کارگردانانی است که همواره آثارش با استقبال مخاطبان روبرو می شوند. نگاه خاص، دیالوگ های ماندگار و توجه به بافتار اجتماعی در آثار او از جمله دلایل جذب مخاطبان به فیلم های این کارگردان صاحب نام است.

* کیمیایی و موج نوی سینمای ایران

سال ۱۳۴۸ در تاریخ سینمای ایران نقطه عطف به حساب می آید و سالی متفاوت را برای سینمای رو به زوال و انحطاط ایران است. در آن سال کیمیایی با فیلم «قیصر» و «داریوش مهرجویی» با فیلم «گاو» پیشگام حرکتی نو در سینمای ایران شدند و با درانداختن طرحی نو، موج نو سینمای ایران را رقم زدند. با گسترش موج نو سینمای ایران فیلم هایی ساخته شدند که حرف هایی برای گفتن داشتند و سینمای ایران را متحول کردند.

بی شک موج نو سینمای ایران آغازی بر پایان «فیلمفارسی» است که داعیه دار جریان اصلی سینمای پیش از انقلاب به حساب می آمد. موج نو سینمای ایران دغدغه های واقعی و حقیقی اجتماع را به دور از شعارهای دلگرم کننده و سرگرمی ساز مطرح کرد.

کیمیایی از جمله کارگردانانی است که به نوعی تصویرگر دوران خود بوده اند و از فیلم قیصر به بعد مطالبی که درباره کیمیایی و آثارش نوشته شده بیشتر به موضوع، مضمون و موضع وی در برابر مسائل و تحولات اجتماعی پرداخته اند تا این که به ساختار و نوآوری های آثار وی توجه کنند.

*شاخصه های سینمای کیمیایی

بیشتر فیلم های کیمیایی حال و هوایی اجتماعی دارند که از سبک منحصر به فردی نیز سود می برند. سنت و پایبندی به رسومی همچون غیرت، جوانمردی و رفاقت تا سر حد مرگ، مثلث اصلی قصه فیلم های او است.

کیمیایی قهرمانانش را بیشتر از طبقه های فرودست جامعه انتخاب می کند که از تجربه زیسته ای متفاوت نسبت به طبقه های متوسط و بالای جامعه برخوردارند. قهرمان فیلم های کیمیایی، رفاقت و مرام را یادآوری می کنند. پای و سر در راه آرمان می گذارند تا به رستگاری برسند.

قهرمانان آثار کیمیایی هر چند می دانند که توان چندانی برای تغییر دنیای پیرامونی خود ندارند اما از پای نمی نشینند و وارد عرصه نابرابر می شوند و حاضرند بهایش را تا پای جان بپردازند. این رویکرد حاکی از قهرمانان تنهایی دارد که سعی می کنند در برخی مواقع برخلاف جریان عادی حرکت کنند و همرنگ جماعت نمی شوند.

از طرفی دیگر در سینمای او شاهد مقابله و مناظره دو قطب متفاوت هستیم، برخی معتقدند نگاه خاکستری را کمتر در آثار کیمیایی می توان مشاهده نمود بلکه سیاه و سفید دیدن دنیا و آدم هایش یکی از مولفه های اصلی فیلم های او است.

همچنین از ویژگی ها و توانمندی های خاص کیمیایی مربوط به دیالوگ های فراموش نشدنی اش است که به نوعی ذهن مخاطبان را با خود همراه می کند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که خیلی ها کیمیایی را با دیالوگ هایش می شناسند؛ دیالوگ هایی که توانسته اند جزو مشهورترین و ماندگارترین دیالوگ های تاریخ سینمای ایران باشند. از این رو است که حتی ضعیف ترین فیلم هایی که کیمیایی ساخته نیز دارای تک دیالوگ هایی است که شنیدنی و جذابند. همچنین بسیاری از بازیگران جوان سینمای ایران با بازی در آثار کیمیایی از گمنامی درآمده و تبدیل به بازیگران حرفه ای و شاخص در سینمای ایران شدند.

هر بار که فیلمی از کیمیایی به روی پرده می آید، عاشقان سینه چاک سینمای ایران تماشای آن را از دست نمی دهند. زیرا حتی ضعیف ترین فیلم در پرونده این کارگردان صاحب سبک نیز نکته هایی در خود دارد.

کیمیایی سینماگری است که آثارش رنگ و بوی اجتماعی دارد و زمینه و زمانه را در نظر می گیرد. از این رو می توان وی را یکی از برجسته ترین سینماگران اجتماعی ایران دانست. هر چند شاید روزگار برخی از صورتبندی هایی که در فیلم هایش ارائه می دهد گذشته باشد اما طراوت جهان آرمانی را هنوز حفظ کرده است.

گردآوری توسط: تحقیقستان