رابرت کخ شکارچی باسیل ها

اگر پزشکی پشت تابوت بیمارش راه می رود؛ گویی که علت پس از نتیجه اتفاق افتاده است. (رابرت کخ)یکصد و شش سال پیش در چنین روزی پزشک معالج کخ ؛ وی را در حالی که بی حرکت بر روی صندلی بالکن اتاق بیماستان نشسته بود یافت کرد. مردی که سراسر زندگی اش تکاپو و تلاش برای ساختن جهانی بهتر و یافتن راهی برای کاهش آلام بشری بود در چنین روزی از حرکت ایستاد.

رابرت کخ Robert Koch پزشک و باکتری شناس آلمانی عمدهء شهرت خود را مدیون کشف عامل بیماری سل ؛ مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (Mycobacterium tuberculosis) است که با نام باسیل کخ هم شناخته می شود. کخ زندگی پر فراز و نشیبی داشت و روحیه جستجوگرانه اش از وی پژوهشگری جسور ساخته بود. پژوهشگری که پا در قلمروهای نو گذاشت و جرات یافت کرد مرزهای ناشناخته علم را در نوردد.

رابرت کخ جوان ابتدا قرار بود در رشته زبان شناسی و در دانشگاه گوتینگن تحصیل کند اما در همان ترم نخست ؛ اشتیاق خود را در جای دیگری یافت و به تحصیل پزشکی پرداخت. کخ اگر چه یک پزشک بود اما هرگز از کار پژوهشی برای یافتن علت بیماری ها دست بر نداشت و حتی در اتاق کوچکی پشت مطب خود در نزدیکی هانوفر؛ به تحقیق و پژوهش می پرداخت.مطبی که گاه از شدت کمبود مراجعه کننده مجبور به تعطیلی آن می شد. روش کخ در مشاهده میکروب ها بی نهایت خلاقانه بود . او با استفاده از میکروسکوپ با دقت و زحمت فراوان به مشاهده و تحلیل داده ها پرداخت.

شیوع وبا در این سالها چهرهء اروپا را غمزده و ترسناک کرده بود . بیماری مهلکی که کمتر کسی از آن جان به در می برد. مهمترین رویداد زندگی علمی کح اما باز می گردد به سال ۱۸۸۲ که در آن کخ رسما اعلام کرد عامل بیماری سل را یافته است. سل یکی از کشنده ترین بیماری های آن دوره تاریک اروپا و به گواه مورخان؛ عامل یک پنجم از مرگ و میر ها بود.

هیچ درمانی نیز برای آنوجود نداشت چون اساسا علت بروز بیماری برای پزشکان نامشخص بود و آنها اصلا نمی دانستند چه چیزی را باید درمان کنند. اینک کخ نشان داده بود که چه چیزی باعث بروز بیماری سل می شود و این کشف بزرگ؛ می توانست راه را برای یافتن درمان قطعی سل هموار کند. تقریبا ۸ سال پس از کشف عامل بیماری سل؛ یک سوء تفاهم بزرگ ؛ کخ را در موقعیت دشواری قرار داد و وی را مجبور کرد آلمان را ترک کند.

ماجرا از این قرار بود که در جریان کنگره بین المللی پزشکی در آلمان که با شرکت هزاران پزشک و پژوهشگر از سراسر دنیا برگزار شد؛ دارویی برای درمان سل معرفی شد که هنوز نتیجه قطعی اثربخشی آن مشخص نبود. اعلام خبر یافتن دارویی برای درمان سل ؛ هزاران بیمار ناامید را راهی برلین کرد و هم بیمارستانها و هم هتل ها پر شد از انبوه بیمارانی که به امید داروی کخ به این شهر آمده بودند. البته مشکل اینجا بود که این دارو هنوز در فاز مطالعاتی قرار داشت و نمی بایست به عنوان داروی قطعی درمان سل معرفی می شد. به هر ترتیب فشار های اجتماعی مردم و بیماران خشمگین به قدری بالا گرفت که کخ مجبور شد راهی مصر شود. البته کخ آرام ننشست و در سراسر زندگی اش با سفرها به نقاط مختلف جهان در پی شکار باسیل ها و میکروب ها و یافتن روشی برای غلبه بر بیماری ها بود.

به پاس اکتشافات و پژوهشهای ارزشمند کخ در سال ۱۹۰۵ برنده جایزهء نوبل پزشکی شد. دانشمند بزرگ پنج سال پس از دریافت نوبل در روز ۲۷ ماه می ۱۹۱۰ پس از یک عمر پر از تکاپو و تلاش؛ در حالیکه از روی بالکن بیمارستان بیرون را تماشا می کرد تسلیم مرگ شد.

گردآوری توسط: تحقیقستان