تحلیل زلزله بم
یک کارشناس در مورد شهر ویران شده بم گفت بسیاری در زلزله بم تنها به این دلیل مردند که ساختمان ها با شیوه های نامناسب ساخته شده و مقررات صحیح وجود ندارد.
درایران ، مثل بسیاری از کشورهای در حال توسعه ، زلزله هایی که میتوان از آنها جان سالم بدربرد، اغلب به علت آنکه ساختمان ها بر سر مردم فرو میریزند ، به تراژدی انسانی در مقیاس وسیع تبدیل میشود.
دو روز قبل از کریسمس زلزله ای به مقیاس مشابه زلزله ایران در کالیفرنیا روی داد، ولی به علت شیوه های بشدت ایمن تر ساختمانی ، تنها سه نفر مردند.
بم برعکس فاجعه ای بود که انتظارش میرفت.
تلاش برای توسعه صنعتی در یک منطقه کشاورزی عقب مانده باعث رشد جمعیت و کاهش مسکن شده بود، و ساختمان سازان محلی سعی کردند این نیاز را با خانه های ارزان و بساز بفروشی ، یا با اضافه کردن طبقات جدید به خانه های موجود پاسخ گویند.
پرفسور محسن ابو ترابی از بخش معماری دانشگاه بیرمنگام که در بم کار کرده است میگوید” بسیاری از ساختمان هابه علت ضعیف بودن( حتی ) بدون زلزله فرو میریخت. ”
” مقررات ساختمان سازی وجود دارد، ولی به جز درمورد ساختمان های بلند، به اجرا درنمی آید. مردم به شدت نیاز به مسکن دارند به این جهت مقامات قوانین ساختمان سازی مربوط به زلزله را نادیده میگیرند. ”
کار ساختمان سازی در بسیاری از موارد بوسیله خود صاحب ملک انجام میگیرد و از کارگران محلی فاقد تخصص استفاده میشود.
این متخصص همچنین گفت تحقیقات کمی در مورد تکنیک های کم هزینه برای حفاظت از ساختمان ها در منطقه زلزله خیز صورت گرفته است.
مصالح ساختمانی اغلب حتی برای مصارف عادی نامناسب است چه برسد برای استفاده دریک منطقه زلزله خیز. ساختمان های نمونه وار آجری است که با گل و آهک به هم چسبانده میشود.
پروفسور ابوترابی گفت :”در آخرین سفرم به ایران من دو آجر را بهم زدم و آنها به پودر تبدیل شدند.
تقاضا برای مصالح آنقدر بالاست که سازندگان به هیچ استانداردی متعهد نیستند. بهای سیمان بسیار بالاست، بنابراین آنها از آن زیاد استفاده نمیکنند. ”
او میگویددر خانه ها ی نواحی زلزله خیز باید از سقف های سبک استفاده شود که به طوربهم فشرده به هم وصل میشوند.
ولی ساختمان سازان در بم عمدتاسقف حلبی را ? که مناسب است ? به علت کمبود عرضه و این باورکه دوام ندارد رها کرده اند و به جایش از مصالح صنعتی که خواص اش را نمیدانند استفاده میکنند. نتیجه این امر سقف هاو پشت بام های کشنده است.
بسیاری از بام ها با تیر آهن که بین طاق های آجری سنتی کار گذاشته شده ، نگهداری میشوند. روی آن ها یک لایه بتونی که آب از آن نفوذ نکند گذاشته میشود.
پروفسور ابوترابی در ادامه میگوید ” انتهای تیر آهن ها آزادنه درون دیوار قرار دارند، بنابراین با هر تکانی که روی دهد تمام بام فرو میریزد.”
اگر چه بم تعداد کمی ساختمان بلند داشت، در سالهای اخیر بهای بالای زمین بسیاری از خانواده ها را تشویق کرد که استیل سنتی خانه های یک طبقه ، با اطاق های دور یک حیاط را رها کرده وبه ساختمان های دو یا سه طبقه روی بیاورند، امری که به ابعاد خطر درصورت وقوع زلزله افزود.
پروفسور ابوترابی میگوید” آنها ممکن است بعد از فاجعه سیاست هایی اتخاذ کنند، ولی هرگز این سیاست ها به اجرا در نخواهد آمد. آنهاشش ماه بعد از یک فاجعه آنرا فراموش میکنند- و حادثه دو باره روی میدهد.”
گردآوری توسط: تحقیقستان
